Forum mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego

Wojciech Pudlo napisał(a):eee a ja uważam, że bardzo dobry test
samo rozwiązywanie daje do myślenia

mam nadzieję, że wyniki będą udostępnione - bardzo chętnie się z nimi zapoznam

już za tydzień, 7 października 2009 w Wyższej Szkole Humanitas w Sosnowcu odbędzie się konferencja naukowa "Wymiary tożsamości zagłębiowskiej".

W przedsięwzięciu, organizowanym przez Instytut Zagłębiowski WSH, wezmą udział regionaliści i naukowcy z kilku ośrodków akademickich, w tym Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Śląskiego.

Jak informuje dr Michał Kaczmarczyk, dyrektor Instytutu Zagłębiowskiego i organizator konferencji, jej celem jest dokonanie refleksji naukowej nad pojęciem tożsamości zagłębiowskiej i jej składnikami. -Będziemy mówić o atrybutach tożsamości, czyli o tym, co nas wyróżnia, co kreuje odrębność kulturową Zagłębiaków - informuje Michał Kaczmarczyk.

W programie sesji znalazły się m.in. wystąpienia o zagłębiowskiej historii, mediach lokalnych, preferencjach wyborczych Zagłębiaków i lewicowych tradycjach regionu. Ciekawym elementem będzie wystąpienie prof. Włodzimierza Wójcika na temat zagłębiowskiej kuchni: codziennej, odświętnej i okolicznościowej.

Konferencja rozpocznie się o godz. 11.00 w auli WSH. Przedstawione w jej ramach wystąpienia zostaną opublikowane w tomie pokonferencyjnym wydanym przez Oficynę Wydawniczą "Humanitas"

Program konferencji:

Część 1, godz. 11.00. Tożsamość w perspektywie teoretycznej

Katarzyna Gebel (Wyższa Szkoła Humanitas), W poszukiwaniu definicji tożsamości.

Jan Iwanek (Wyższa Szkoła Humanitas, Uniwersytet Śląski), Tożsamość - pojęcie politologiczne.

Jacek Wódz (Uniwersytet Śląski), Tożsamość zagłębiowska jako "problem" polityczny.

Michał Kaczmarczyk (Wyższa Szkoła Humanitas, Uniwersytet Śląski), Rola mediów lokalnych w umacnianiu tożsamości zagłębiowskiej. Wyzwania i perspektywy.

Część 2, godz. 12.15. Atrybuty tożsamości zagłębiowskiej

Dobrawa Skonieczna-Gawlik (Muzeum Zagłębia w Będzinie), Kultura duchowa, społeczna i materialna mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego jako wyznacznik tożsamości zagłębiowskiej.

Magdalena Tomczyk (Uniwersytet Jagielloński), Polski Narodowy Kościół Katolicki i Kościół Polskokatolicki na terenie Zagłębia Dąbrowskiego - przeszłość i teraźniejszość wspólnoty.

Dariusz Rozmus (Wyższa Szkoła Humanitas), Wczesnopolskie zagłębie hutnictwa srebra i ołowiu na obszarze Zagłębia Dąbrowskiego i okolic.

Włodzimierz Wójcik (Uniwersytet Śląski), Zagłębiowska kuchnia codzienna, świąteczna i okolicznościowa. Wspomnienia z lat międzywojennych, okresu wojny i okupacji i pierwszych lat po wojnie.

Piotr Bielecki (Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego), Zachowania wyborcze mieszkańców Zagłębia i Śląska jako wyraz różnicy obu regionów.

Kamil Wnuk (Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego), Lewicowość Zagłębia Dąbrowskiego wyznacznikiem tożsamości regionu.

Szczepan Świątek (Archiwum Państwowe w Krakowie), Zagłębie Dąbrowskie w zespole akt AK Śląsk (1941-1944)

Na podstawie różnych badań socjologicznych można sądzić, że istnieje względnie trwała struktura poszczególnych grup społecznych, ujawniająca się poprzez deklarowane autoidentyfikacje narodowe i regionalne. Na przykład w badaniach z roku 1997 dotyczących stosunku mieszkańców ówczesnego województwa katowickiego wobec Unii Europejskiej rozkład odpowiedzi na pytanie o autoidentyfikację był następujący: Polacy - 62.8%, Ślązacy - 10%, Niemcy -0.6%, Ślązacy-Polacy - 20.4%, Ślązacy-Niemcy - 1.4%, Zagłębiacy - 3.7% [11].

Wojna zagłębiowsko-śląska ciągle trwa

Chociaż większość mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego identyfikuje się z regionem, to nie jest w stanie określić cech typowych dla zagłębiowskiej tożsamości. Instytut Zagłębiowski, który działa w Sosnowcu przy Wyższej Szkole Humanitas, rozpoczął właśnie naukowy bój o jej zdiagnozowanie i promocję.

Z góry wiadomo, że zadanie nie będzie łatwe, bo zagłębiowska gwara, strój ludowy, a nawet menu rozmyły się w ciągu minionych lat wskutek napływu ludności z różnych stron kraju. Ale jak przekonuje doktor Michał Kaczmarczyk, jeden z liderów Instytutu, sprawa nie jest stracona.

Przesłanie z zakończonej właśnie w Sosnowcu konferencji, poświęconej sprawom regionalnej identyfikacji jest jednoznaczne: Zagłębiacy chcą walczyć z narzucaniem im na każdym kroku śląskości, a zwłaszcza w nazewnictwie.

- Dlaczego targi Expo w Sosnowcu mają w nazwie Silesia? Dlaczego nazwa Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia Silesia funkcjonuje tylko w oficjalnych materiałach? Dlaczego o Sosnowcu mówi się jako o śląskim mieście? - pytają rozgoryczeni zagłębiowscy regionaliści.

Dobrawa Skonieczna-Gawlik z Muzeum Zagłębia w Będzinie, która od lat prowadzi badania nad kulturą duchową i materialną mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego, twierdzi, że osoby określające się jako Zagłębiacy nie są jednak w stanie podać wyznaczników swojej odrębności.

- To między innymi efekt wyjątkowo skąpych badań etnograficznych w tym regionie. Wiele cech językowych jest czytelnych właściwie tylko dla specjalistów - ocenia.

Czy można w ogóle nadrobić te luki w wiedzy i czy w ogóle warto bić się o tożsamość?

- Warto wobec coraz większej centralizacji warszawskiej, która szkodzi regionom. Trzeba eksponować różnice, ale nie może to być czarny PR jak w wykonaniu choćby senatora Kazimierza Kutza - twierdzi prof. Jacek Wódz, socjolog z Uniwersytetu Śląskiego.

Zagłębiacy nie mogą darować Kutzowi, że kiedyś wytykając śląskie i zagłębiowskie różnice stwierdził: Mój świat lepiony był na model niemiecki, rządziła nim familijność i pracowitość. Po tamtej stronie królowało cwaniactwo, przekupstwo i donosicielstwo.

Oczywiście droga Zagłębia-ków i Ślązaków do wybicia się na lokalną odrębność jest zupełnie inna.

- Śląska tożsamość rozwijała się w sposób konfliktowy, ale skuteczny, co było widać choćby przy tworzeniu województwa - wyjaśnia prof. Wódz i na pocieszenie Zagłębiakom dodaje: - Tożsamość to proces dynamiczny. Zagłębie jest na początku drogi. Tożsamość zagłębiowska zrodziła się w opozycji do najsilniej rozwiniętej tożsamości śląskiej. Z trudem wydobywamy się z pozycji obronnych, ale się wydobywamy.

Zagłębiowską słabością jest brak silnych elit stowarzyszeniowych, choć z powodzeniem zaczynają je zastępować niezwykle aktywne zagłębiowskie fora internetowe.

W Zagłębiakach wciąż tkwi poczucie bezsilności.

- Województwo jest ewidentnie budowane pod śląskim szyldem i Ślązacy nie mają oporów, aby używać swojej większości w Sejmiku dla przegłosowywania korzystnych dla siebie spraw - czytamy na blogu "zachodnia małopolska", gdzie można znaleźć aktualne analizy społeczne z punktu widzenia zagłębiowskiej mniejszości.

Przed zaostrzeniem lokalnych waśni przestrzega prezydent Sosnowca Kazimierz Górski.

- Myśmy granicę na Brynicy już mieli i nie wyszło nam to na dobre. Nazwy Silesia używamy ze względów promocyjnych - przekonuje. (...)

Agata Pustułka Polska Dziennik Zachodni