Forum mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego

Uroczystości na Placu Papieskim

2 kwietnia przypada 4 rocznica śmierci Ojca Świętego Jana Pawła II. Uroczystościom przewodniczyć będzie nowy Biskup Diecezji Sosnowieckiej ks.Grzegorz Kaszak. Gimnazjum nr 9, które jest współorganizatorem uroczystości zaprasza o godz.18.30 mieszkańców Sosnowca i gości na Plac Papieski. Poniżej podajemy program uroczystości.

Program uroczystości:

18.30 - Msza św. - przewodniczy Biskup Diecezji Sosnowieckiej ks. Grzegorz Kaszak.
19.30 - Program artystyczny przygotowany przez młodzież Gimnazjum im. Jana Pawła II nr 9 w Sosnowcu oraz dzieci ze Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II ze Sułoszowej.
20.10 - Koncert Magdy Anioł.
21.00 - Apel Jasnogórski– przewodniczy Biskup Diecezji Sosnowieckiej ks. Grzegorz Kaszak.
21.37 – zakończenie.

Do pracy, rodacy!

Tradycyjnie już prof. Adam Gierek - poseł do Parlamentu Europejskiego, Grzegorz Pisalski - poseł na Sejm RP oraz radni z Sosnowca - Maciej Adamiec i Marek Godek zapraszają dorosłych i dzieci na Wiosenny Czyn Społeczny pod hasłem: „Rosną drzewa - rosną dzieci”.

W sobotę, 4 kwietnia, już po raz piąty w miejscowości Reczkowe Błędów odbędzie się sadzenie Lasu Europejskiego.

Wyjazd autobusu z uczestnikami czynu o godzinie 7.45 spod Urzędu Miejskiego w Sosnowcu. Mile będą widziane osoby z własnymi szpadlami.

Każde dziecko, które zapozuje do zdjęcia obok drzewka otrzyma upominek. Fotki zostaną opublikowane na łamach biuletynu europosła Adama Gierka, a autor najciekawszego zdjęcia otrzyma nagrodę.

Po pracy organizatorzy zapraszają na pieczenie kiełbasek przy ognisku oraz grochówkę.

Do pracy, rodacy!

Nie wiadomo, jak by się potoczyła historia Polski, gdyby na początku I wojny światowej Józef Piłsudski ze swoimi legionistami wkroczył do Zagłębia - mówi prof. Zygmunt Woźniczka.

Józef Krzyk: Przez kilkadziesiąt lat PRL-u komunistyczne władze mówiły o tradycjach "czerwonego Zagłębia". To była prawda czy mit?

Zygmunt Woźniczka*: Z tym „czerwonym Zagłębiem” nie było przesady. Tyle tylko, że ta nazwa to w głównej mierze zasługa silnych wpływów Polskiej Partii Socjalistycznej, zaś o tym już w czasach PRL-u najczęściej nie mówiono. Eksponowano za to znaczenie Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy. To znacząca różnica, bo pierwsza z tych partii walczyła o niepodległość Polski, z niej się wywodzili Józef Piłsudski oraz wielu polityków II Rzeczypospolitej. Dla drugiej z tych partii od niepodległości ważniejsza była zaś - mówiąc w największym uproszczeniu - rewolucja.

To oni organizowali słynną republikę zagłębiowską w 1905 roku?

- To były oddolne strajki. Na kilka dni car się wycofał. Miejscowi fabrykanci byli tak przerażeni, że uprosili go, aby w Będzinie wybudował koszary. Car się zgodził, ale pod warunkiem, że za budynek, w którym stacjonował pułk kozaków, zapłacą sami fabrykanci. Te koszary służyły w okresie międzywojennym polskiemu pułkowi artylerii lekkiej.

Ale skąd się wziął ten ruch socjalistyczny? Dlaczego właśnie w Zagłębiu?

- No a gdzie pod zaborem rosyjskim było większe skupisko robotników? Dla ruchu socjalistycznego tysiące ludzi dopiero co wyrwanych ze wsi, przeważnie robotników w pierwszym pokoleniu, ale już świadomych swoich praw, było wprost wymarzoną glebą do agitacji. Do tego dochodzi bliskość dwóch granic - z Niemcami i Austro-Węgrami. Tędy wiodły szlaki przemytników. Raz przerzucali towar, a innym razem polityczną bibułę. Korzystał z tych przemytników Lenin, ale też polscy socjaliści.

Potrzebna była jeszcze silna inteligencja...

- Była tu obecna za sprawą Sztygarki - utworzonej w 1889 roku szkoły górniczej. Ze Sztygarki wywodził się np. Tytus Filipowicz, zaufany współpracownik Piłsudskiego. Towarzyszył mu w 1904 roku w podróży do Japonii, gdy przyszły marszałek zaoferował działania wywiadowcze przeciwko Rosji. Strajki w Sosnowcu organizował Tomasz Arciszewski, późniejszy premier rządu polskiego w Londynie. Miejscowa młodzież studiowała w Krakowie i we Lwowie, ale byli poza nimi inteligenci, którzy przyjechali do Zagłębia pracować. Felicjan Sławoj-Składkowski, zanim w II RP został premierem rządu, praktykował w Sosnowcu jako lekarz. Był przez władze carskie bardzo poważany. Przez myśl im nie przemknęło, że Składkowski był rezydentem PPS-u i przekazywał bojowcom swojej partii informacje, dzięki którym wiedzieli, gdzie najlepiej zorganizować zamach na carskiego oficera.

Z Krakowa przyjeżdżali np. Tadeusz Żuliński i Zygmunt Kuczyński. Uczyli socjalistyczną młodzież obchodzenia się z bronią, musztry, a nawet walki wręcz na bagnety. W sierpniu 1913 roku na kurs strzelecki odbywający się w Stróżach pod Limanową wysłano z Zagłębia przez zieloną granicę kilkunastu ochotników, a wkrótce potem następnych. Gdy wybuchła wojna, weszli w skład Pierwszej Kadrowej.

I przeżyli rozczarowanie, bo gdy weszli na ziemię kielecką, miejscowa ludność zachowała się raczej biernie...

- Plany były jednak inne. Pierwsza Kadrowa miała maszerować na Zagłębie i tu miał powstać polski rząd narodowy. Wtedy miały procentować długie lata konspiracji PPS-u - wszyscy liczyli na masowy zaciąg do tworzonych u boku Austro-Węgier polskich oddziałów. Z taką siłą zaborcy musieliby się prawdopodobnie liczyć i zgodzić się na ustępstwa polityczne wobec Polaków. Ponieważ jednak Zagłębie zostało zajęte przez wojsko niemieckie, Piłsudski, walczący u boku Austro-Węgier, musiał się podporządkować i sprawy potoczyły się inaczej.

Jednym z agitatorów Piłsudskiego w Zagłębiu był Aleksy Bień.

- Bardzo barwna postać. Kierował PPS-em na terenie Zagłębia, współpracował m.in. z Arciszewskim, a w latach 1925-1929 był prezydentem Sosnowca. Gdy zbliżała się II wojna światowa, Arciszewski wezwał go i przekonał, że trzeba reaktywować organizację bojową PPS-u - tym razem miała walczyć z Niemcami. Co ciekawe, ten pomysł w pewnym kształcie zrealizowano - powstała organizacja dywersyjna Okrzeja-Odra. Młodych ludzi szkolono, m.in. na Pustyni Błędowskiej jak wysadzać pociągi i obsługiwać radiostacje. Spodziewano się, że te oddziały dywersyjne pozostaną na niemieckich tyłach na wypadek, gdyby regularne polskie wojsko musiało się wycofać. To było bardzo podobne do tych struktur, które na Górnym Śląsku powstawały na podstawie harcerzy i byłych powstańców śląskich.

Co stało się z Bieniem?

- Bień po drugiej wojnie światowej został zupełnie zapomniany. Zapisał się do koncesjonowanej przez komunistów nowej PPS, a potem do PZPR-u, został nawet posłem, ale wkrótce potem władze przeniosły go w głąb Polski, bo bały się jego popularności w Zagłębiu. Pozwolono mu wrócić na krótko przed śmiercią. Zmarł w 1977 roku. Nic mi nie wiadomo o tym, żeby go uczczono we współczesnej Polsce.